یکی از اولین تواناییهای کودک که معمولا پس از زبان باز کردن توجه والدین و اطرافیان را جلب میکند، توانایی شناخت خود و اعضای بدنش است که در کودکان عادی بهصورت خودکار به وجود میآید. درواقع از حدود 2 سالگی به بعد کودک عادی میتواند اعضاء بدن خود را مانند: مو، دست، پا، بینی، چشم، دهان و ... بشناسد و حتی نشان دهد. کودکان دارای اختلال طیف اتیسم معمولاً در کسب این مهارت دارای مشکل میباشند و برای اکتساب این توانایی به کمک نیاز دارند. در ادامه الگویی برای آموزش شناخت اعضای بدن به کودکان با اختلال طیف اتیسم ارائه میشود.
گام اول: آموزش را ابتدا با شناخت اعضای درشت بدن شروع کنید. بهعنوانمثال دست را به کودک نشان دهید. - در حین آموزش تا جایی که میتوانید توجه کودک را به عضوی که قصد آموزش آن را دارید جلب کنید - سپس دست کودک را لمس کنید و از او بخواهید تا خودش نیز آن را لمس کند و همزمان با لمس کردن آن، نام آن عضو را بیان کنید. زمانی که کودک تقریباً آن عضو را شناخت از او بپرسید :"دستت کو؟" یا "دستت را نشان بده". اگر کودک متوجه درخواست شما شد، او را تشویق کنید. در غیر این صورت با اشاره و هدایت فیزیکی او را راهنمایی کنید.
گام دوم: بعدازاینکه کودک اولین عضو بدنش را شناخت، عضو دوم را نیز همانند عضو اول به او آموزش دهید. سپس هر دو عضو را بهطور همزمان از او بپرسید. در این مرحله پرسشها را بهطور متناوب برای او مطرح کنید.
گام سوم: اگر کودک در شناخت دو عضو درشت کاملاً موفق شد بهتدریج شناخت اعضای درشت دیگر را به او آموزش دهید. هنگامیکه کودک تمامی اعضای درشت بدن را شناخت، شناخت اعضای ظریف را نیز مانند آموزش اعضای درشت به او آموزش دهید.
گام چهارم: بعدازاینکه کودک بهطور مجسم و ملموس همهی اعضای بدن را شناخت، شناخت اعضای بدن از روی تصویر را به او آموزش دهید. به این صورت که تصاویر را روی میز جلوی کودک قرار دهید و نام هر یک از اعضا را بیان کنید. کودک باید تصاویر مربوط به هر عضو را به شما نشان دهد. اگر کودک در این مرحله با مشکل روبرو شد، آموزش را از یک یا دو تصویر شروع کنید و سپس تعداد تصاویر را افزایش دهید.
گام پنجم: در این مرحله آموزش بیان اعضای بدن را به کودک آموزش دهید. برای آموزش بیان کردن، در ابتدا از کودک بخواهید یکی از اعضای بدنش را نشان دهد و بلافاصله از او بپرسید"این چیه؟". درصورتیکه کودک پاسخ صحیح داد او را تشویق کنید و بیان اعضای دیگر را یکییکی آموزش دهید. سپس یک عضو بدن کودک را به او نشان دهید و به او بگویید "این چیه؟"، کودک که نام آن را گفت، او را تشویق کنید.
توجه: ازآنجاییکه شناخت اعضای بدن نسبت به شناخت اشیا، میوهها و سایر موارد دیگر برای اغلب کودکان دارای اختلال طیف اتیسم مشکلتر است، راهکارهای زیر بهمنظور تسهیل امر آموزش برای آنان مفید خواهد بود:
الف) برای آگاهی بیشتر از اعضای بدن، کودک را روبروی آینه قرار دهید و از او بخواهید عضو موردنظر را بالا بیاورد یا تکان دهد، سپس توجه او را به آینه جلب کنید و از او بخواهید که به عضو موردنظر نگاه کند.
ب) روبروی کودک بنشینید و از او بخواهید که دست شمارا نشان دهد یا آن را بگیرد. زمانی که کودک به دستور شما پاسخ صحیح داد، با اغراق بگویید "دست" و سپس او را تشویق کنید.
ج) یکی دیگر از روشهای کمککننده برای آموزش شناخت اعضای بدن به کودک، نشان دادن اعضای بدن عروسک است. در این روش از کودک بخواهید که عضو موردنظر را روی عروسک نشان دهد.