اختلال اتیسم چیست | مرکز اتیسم امام علی (ع)

اتیسم چیست؟
علائم و نشانه های اتیسم
عوامل موثر در ایجاد اتیسم
مداخلات موثر در افزایش مهارت افراد اتیسم
اتیسم در بزرگسالی و بلوغ
 

اتیسم اختلالی نورولوژیک است که رشد وگسترش مهارتهای اجتماعی و ارتباطی فرد را مختل می کند این تشخیص نشان دهنده نوعی اختلال رشدی است که با نقص در رفتارهای ارتباطی وکلامی و وجود الگوهای غیر طبیعی مشخص می شود .

این اختلال در افراد مختلف نشانه ها و علائم متفاوتی دارد و از اصطلاح اختلالات طیف اتیسم و یا autism spectrum disorder ( Asd)  مورد استفاده قرار می گیرد .
بنابراین به جای استفاده از بر چسب تشخیصی اتیسم برای این دسته از اختلالات ، از اصطلاح اختلالات طیف اتیسم استفاده می شود .     

این طبقه بندی باعث می شود که اتیسم از مقوله ناتوانی های یادگیری خارج شده و به عنوان اختلالی متفاوت مورد توجه قرار گیرد .

زیرا تا پیش از آن افراد دارای اتیسم را به عنوان کسانی که می توانند دارای عملکرد هوشی عادی باشد مورد بررسی قرار نمی دادند .

امروزه باور این امر برای ما آسان است که افراد دارای اتیسم می توانند افرادی با هوش متوسط و یا حتی بالاتر از حد معمول باشند .
 

واژه طیف

“اتیسم”، “آسپرگر”، “اختلال از هم پاشیدگی دوران کودکی ”، “اختلال دوران رشد”که به نوع دیگری تشخیص داده نشده است، ۴ اختلالی هستند که در دسته بندی های جدید علمی همگی تحت عنوان “اختلالات طیف اتیسم ” شناخته و تشخیص داده می شوند و با همدیگر ادغام شده اند. اختلالات طیف اتیسم، انواع تشخیص هایی را دربر می‌ گیرند که از لحاظ شدت علائم اختلال با یکدیگر متفاوت هستند و در سه سطح کلی (سطح نیازمند حمایت، سطح نیازمند حمایت زیاد، سطح نیازمند حمایت بسیار زیاد) جای میگیرند.

در مورد دلیل این تغییرات در دسته بندی و نام گذاری این اختلال دلایل زیادی وجود دارد. طیف شدن اختلالات قبلی، پیچیدگی تشخیص دادن اتیسم را کاهش می دهد و کار تشخیص و ارائه ی خدمات به این کودکان را ساده تر می کند.

اتیسم بودن به صورت های متفاوتی در رفتار های فرد دارای اتیسم نمایان می شود . بعضی از افراد دارای اتیسم، مشکلات همراه دیگر ی نیز از جمله کم توانی ذهنی، اختلال یکپارچگی حسی، اختلال بیش فعالی و نقص توجه، صرع و مشکلات گوارشی دارند؛ که به معنای این است که این افراد نیازمند سطوح حمایتی مختلفی هستند. 





بیشتر بخوانید : چرا کودک من اتیسم دارد و نه کودک دیگران؟​







علائم و نشانه های اتیسم

علائم اتیسم در نسخه پنجم DSM در دو حوزه قرار می گیرند :
 

• مشکل در ارتباط گرفتن و تعامل با دیگران
• رفتارهای تکراری و پردازش حسی و حرکتی غیر طبیعی

ارتباط با دیگران :

ناتوانی کودک در برقراری ارتباط با دیگران ،والدین کودک را بیشتر از هر کدام از علایم اتیسم اذیت می کند . معمولا والدین می گویند کودکشان در دنیای خودش است.کودکی که در رد و بدل های اجتماعی وعاطفی شرکت نمیکند. تعاملاتی که لازمه ی ارتباط بادیگران است.
ارتباط گرفتن با یک کودک دارای اتیسم مثل تلاش برای گرفتن موج رادیویی یک دستگاه دور است که گاهی کاملا شفاف موج را می گیرد و گاهی پر از نویز می شود.کودک دارای اتیسم نیز ممکن است لحظاتی که ارتباط چشمی خوبی داشته باشد و سپس به درون دنیای خودش برود.


مشکلات ارتباطی و اجتماعی می تواند شامل موارد زیر باشد:
 

• به اسم واکنش نشان نمی دهند
• از تماس چشمی اجتناب می کنند
• از تماس فیزیکی اجتناب می کند
• حالات صورتی نامناسب دارد یا اصلا احساسش را با حالات صورت نشان نمی دهد
• در درک احساسات افراد دیگر یا صحبت درباره ی احساسات خود مشکل دارد 
• افراد اتیسم مهارت گفتاری طبیعی کافی برای رفع نیازهای ارتباطی را کسب نمی کنند
• اکولیلیا ویا تکرار دارند
• نمی توانند از اشاره برای برقراری ارتباط استفاده کنند
• در بازی های تخیلی و استفاده از نمادها در زبان مشکل دارند
• حالت چهره متناسب با موقعیت پیش آمده نیست و در درک هیجانات افراد از طریق چهره ضعف دارند                       

رفتارهای تکراری:

تکرار کردن ذاتا امر نادرستی نیست. تکرار، مهارت فرد را زیاد می کند.رفتارهای تکراری کودکان اتیسم بیش از اندازه و گاهی مفرط است و حاکی از عدم انعطاف پذیری شناختی.
کودکان دارای اتیسم به دلایل مختلف در دام رفتارهای تکراری می افتند. گاهی اوقات یک رفتار را بارها و بارها تکرار می کنند گویی که سوزنشان گیر کرده است نمی توانند دست از تکرار آن بکشند. این علامت درجاماندگی نامیده می شود. در مورد کودکان دارای اتیسم درجاماندگی با رفتار متضادش یعنی تکانش گری جفت است. یک لحظه درگیر درجاماندگی ست وچند لحظه بعد یک رفتار تکانشی ظاهر می کند و این یک چالش واقعی است.


رفتارهای تکراری که به دو دسته رفتارهای تکراری ذهنی و رفتارهای تکراری جسمی تقسیم می شوند

رفتارهای تکراری ذهنی
اصرار بر یکنواختی  مثل رفتن به خانه از مسیر دیگر ، جابجایی ترتیب انجام وظایفش در کلاس
مشکل در انتقال از یک فعالیت به فعالیت دیگر یا ممانعت در انجام فعالیت جدید
بازی های کلیشه ای  مثلا بجای بازی با ماشین با تایر ماشین بازی میکند یا بجای اینکه با تلفن بازی کند مشغول بازی با سیم تلفن می شود 


رفتارهای تکراری جسمی   
                                                                                                                                                                              
مثل بال بال زدن
تکان دادن انگشتان جلوی چشم
روی انگشتان پا راه رفتن
دور خود چرخیدن یا چرخیدن به دور بقیه
جلو عقب شدن





بیشتر بخوانید : بررسی عوامل احتمالی دخیل در اختلال اتیسم تا کنون​






 
سایر ملاک های تشخیصی دیگر

پردازش حسی –حرکتی
کودکان دارای اتیسم داده های حسی را متفاوت از دیگران پردازش می کنند واکنش کودک به محرک های حسی بیشتر یا کمتر از حد خواهد بود.
شامل حواس شنیداری – دیداری – بینایی – لامسه – عمقی و تعادلی
  
درد
آستانه درد در کودکان دارای اتیسم ممکن است به شدت افزایش یا کاهش یابد .آن ها ممکن است به کوبیده شدن یا ضربه خوردن با تاخیر جواب بدهند یا اصلا واکنش نشان ندهند یا واکنش اغراق آمیزی نشان بدهند.
 
غذاگزینی
گاهی الگوی غذا کاملا عینی و ملموس است یعنی مبتنی بر ماهیت حسی غذا می باشد یکی ممکن است هر چیز  را رد کند آن یکی ممکن است از چیزهای چسبناک و ژله ای خوشش نیاید ویکی هم ممکن است غذا هایی که دارای رنگ خاصی باشد را بخورد گاهی هم ممکن است تشخیص علت انتخاب یک غذا بسیار دشوار باشد مثلا سیب زمینی سرخ کرده یک رستوران را بخورد اما رستوران دیگر را نخورد.

ترس(عدم حرکت در موقعیت تهدید آمیز)
بعضی کودکان اتیسم نترس هستند ، آن ها بدون احتیاط وسط خیابان می پرند یا از سازه های بلند بالا می روند .در مقابل برخی نیز دارای ترس های شدید و غیر معمول هستند مثلا از افتادن برگ میترسند.

شلختگی حرکتی (دیس پراکسی)
بسیاری از کودکان دارای اتیسم دچار شلختگی حرکتی هستند . کودکان دارای اتیسم خفیف اغلب بی دست و پا هستند و در تست های پردازش ضعیف هستند . توانایی اجرای تکالیف حرکتی به صورت درست و تند را ندارند.

تئوری ذهن  
ما می دانیم که دیگران دارای چه احساسی هستند وبه چه چیزی فکر میکنند . آیا لبخند می زند یا اخم کرده است؟ تشخیص اینکه دیگران افکار و احساسات خودشان را دارند در کنار توانایی حدس اینکه مخاطب مان به چه فکر می کند یا چه احساسی را دارد را تئوری ذهن می نامند . در قسمت یکپارچگی حسی به تفصیل بیان شده است.



الگوهای علایق، رفتار و فعالیت های تکراری محدود به نحوی که حداقل در دو مورد زیر چه در حال و چه در گذشته وجود داشته باشد:

1.رفتارهای حرکتی، استفاده از اشیا و گفتار به صورت قالبی یا تکراری(مانند:حرکات ساده قالبی، ردیف کردن اسباب بازی ها، پرتاب اشیا، پژواک کلام، عبارات ویژه.

2.اصرار به یکنواختی، پیروی انعطاف ناپذیر از عادات روزمره یا الگوها و آداب رفتاری کلامی و غیرکلامی یکسان مانند ناراحتی شدید هنگام تغییرات جزیی، مشکل با جابجایی ها، الگوهای تفکر انعطاف ناپذیر، آداب معاشرت خاص(باید هر روز همان غذای همیشگی را بخورد)

3-علایق وی شدیدا محدود و ثابت است و شدت و تمرکز نابهنجار دارد(مانند دلبستگی شدید یا مشغولیت با اجسام غیر معمول. علایق شدیدا محدود یا ثابت)

4.واکنش بیشتر از معمول یا کمتر از حد به محرک های حسی، علاقه ی غیرعادی به جنبه های حسی محیط(مانند بی تفاوتی آشکار به درد- حرارت، واکنش ناخوشایند به برخی صداها یا منسوجات).


علائم فوق باید در اوایل دوران رشد وجود داشته باشد(گرچه ممکن است تا زمانی که مقتضیات اجتماعی بیش از ظرفیت کودک نشود آشکار نشوند یا ممکن است در سنین بالاتر با کمک راهکارهای آموخته شده مخفی باقی بمانند)

علائم فوق سبب تخریب بارز کارکرد اجتماعی، شغلی یا سایر جنبه های مهم عملکرد فرد می شوند.



در صورتی که کودک 2 یا 3 مورد از علائم و نشانه های ذکر شده را داشته باشد نیاز به بررسی و غربالگری کودک محسوس است.



بیشتر بخوانید : فرم غرلبالگری اتیسم ( آزمون هیوا ) به صورت آنلاین  









عوامل موثر در ایجاد اتیسم

در مورد عوامل خطر زای اتیسم مطالعات بسیاری صورت گرفته ،به این امید که از این طریق بتوان علت اتیسم را مشخص کرد و مانع بروز آن شد و یا اینکه حداقل بتوان آن را سریع تر تشخیص داد. این مطالعات بعضی مسائل همراه با اتیسم را مشخص کرد اما هیچ کدام از آنها عامل اختلال نبودند.
فقدان اطلاعات در خصوص علت اتیسم ناراحت کننده است ولی با وجود بسیاری از والدین و سازمان هایی که برای یافتن پاسخ اصرار می کنند به دست آوردن راه حل چندان دور از از ذهن نیست و بسیار مهم است که در هنگام نسخه نویسی برای فرضیه های مختلف احتیاط کنیم زیرا چیزهایی  که آن ها بدان توجه کرده اند تنها حدس و گمان و فرضیاتی است که تحقیقات مربوط به اختلالات طیف اتیسم ،هنوز آنها را به طور کامل اثبات نکرده اند.

واکسن ها

در حالی که برخی محققان ادعا می کنند واکسن ها باعث افزایش میزان اتیسم می شوند بیشتر متخصصان اینطور فکر نمی کنند. تحقیقی در ژورنال داروسازی انگلستان به نام The Lancet به چاپ رسید که توسط دکتر اندرو ویکی انجام شده بود و نشان داد که واکسن سه گانه ی MMR سرخک، اوریون، سرخچه امکان صدمه زدن را دارند. در روش مطالعه ی The lacet نقایص زیادی وجود داشته است. در حقیقت مطالعه ای که پس از آن در ژورنال داروسازی New England به چاپ رسیده اطلاعات مشابهی را مرور کرده و مدارک ناقصی از هرگونه رابطه ی مستقیم بین واکسن و اتیسم به دست آورده بود. عده ی دیگری از گروه مخالف از واکسن تیمروزال که ماده ای نگهدارنده در برخی واکسن هاست را به عنوان عامل ایجاد اتیسم یاد کرده اند. آنان می گویند متیل جیوه که ماده ی سمی در تیمروزال است ممکن است بچه ها را تحت تاثیر قرار دهد. مقاله ای در سال 2004 در مجله ی مادرجونز چاپ شد که ارتباط میان متیل جیوه و اتیسم را توجیه کرد و احتمالا گام دیگری در توضیح این رابطه برداشت. دانشمندانی که به این نظریه معتقدند می گویند تعدادی از کودکان که مبتلا به اتیسم تشخیص داده شدند جیوه ی زیادی در خونشان داشتند و مقدار زیادی از این جیوه ممکن است با واکسن وارد بدن آنان شده است آنها نمی توانستند آن را مثل اکثر کودکان دفع کنند و در نتیجه اتیسم ایجاد شده است. بسیاری از والدین معتقدند که مشکلات کودکشان به فاصله ی کوتاهی پس از واکسیناسیون ایجاد شده است. ارزش واکسن ها بسیار مهم تر از گمان اثبات نشده در خصوص آنهاست.


تولد زودتر از موعد

کودکان نارس چون خیلی از زودتر موعد طبیعی متولد می شوند احتمالا بسیاری از سیستم های بدن آنان به خوبی نوزادانی که تمام دوره را طی می کنند تکامل نیافته اند و مستعد ابتلا به بسیاری از تحقیقات و نگرانی های سلامتی هستند. نوزادان نارسی که با مشکلات عصبی متولد می شوند توانایی کنترل دمای بدنشان را ندارند یا حتی اولین تنفس آنان با کمک دستگاه انجام می شود. گفتن اینکه آیا تولد زودهنگام سبب اتیسم می شود سخت است. ارتباط مستقیمی بین اتیسم و تولد زودرس اثبات نشده است.


آلرژی غذایی شدید

با وجود اینکه بسیاری از پزشکان متخصص عقیده ندارند که علت اتیسم آلرژی غذایی است هنوز هم بعضی از آنان بر این اعتقاد اصرار دارند. اکثر آنان نشان دادند که معمولا شمار زیادی از کودکان اتیستیک از آلرژی غذایی رنج می برند. بسیاری از کودکان اتیستیک از آلرژی شدید به محصولات غذایی خاصی رنج می برند اما این شبیه اختلالی که به آنها نسبت داده می شود نیست. به احتمال بیشتر این دو حالت با هم وجود دارند و یکی دیگری را تشدید می کند.


اسیدفولیک

برخی ها بر اینکه اتیسم می تواند به میزان پذیرش اسید فولیک زنان پی جویی شود پافشاری می کنند. اسید فولیک ماده ای طبیعی ست و در بدن به ویتامین ب بنام فولات تبدیل می شود. هیچ ارتباط مستقیمی بین اسید فولیک و اتیسم تا به حال اثبات نشده و تا به امروز هیچ تحقیقی وجود نداشته است که این تئوری را تایید کند. دانشمندان با این موضوع موافقند ولی سازمان نظارت بر غذا و دارو موافق نیستند. برخی متخصصان اتیسم معتقدند که تجویز دوز بالایی از اسید فولیک روشی علمی برای مداخله ی کودکان اتیستیک است. اما به هر حال این موضوع در مطالعات کنترل شده اثبات نشده است.

ژنتیک

 امروزه دانشمندان معتقد اند یک جز ژنتیکی قوی باعث اختلال تکاملی می شود. اما به جای اینکه یک ژن مسئول اختلالات تکاملی باشد احتمالا شمار معدودی از ژن ها در این بیماری دخالت دارند . علم ژنتیک به تنهایی از توصیف علت بروز اتیسم عاجز است.

والدین

وقتی کودکی به اتیسم مبتلا می شود طبیعی ست والدین به خودشان به عنوان یک فرد مسئول نگاه کنند. امروزه دیگر می دانید رابطه ی مادر و کودک تاثیری در ابتلای کودک به اتیسم ندارد و دانش معاصر از نظریه هایی که ادعا می کنند علت اتیسم را توضیح می دهند حمایت نمی کنند. شرایط روی همه ی کودکان بدون توجه به نژاد، ثروت یا تحصیلات اثر می گذارد. بنابراین والدین هیچ نقشی در این اختلال (اتیسم) ندارند.



بیشتر بخوانید : استرس و چگونگی مدیریت آن در والدین اتیسم






 

مداخلات موثر در افزایش مهارت افراد اتیسم

مداخلات حیطه ی اتیسم

A: روش های گوناگونی در راستای توانبخشی و آموزش افراد اتیسم در دنیا مطرح شده که معتبرترین آن ABA برگرفته از رفتاردرمانی و اصول شرطی سازی می باشد که مقالات زیادی این روش را تایید می کنند.

1-تخریب روابط دوجانبه ی هیجانی-اجتماعی به درجات مختلف مثلا از رویکرد اجتماعی نابهنجار و عدم مکالمه ی عادی دوجانبه تا کاهش سهیم کردن دیگران در علایق، هیجانات یا عواطف خود یا عدم توانایی شروع یا پاسخ به تعاملات اجتماعی.

2-نقص در رفتارهای ارتباطی غیرکلامی مورد استفاده در تعاملات اجتماعی به درجات مختلف برای مثال: انسجام ضعیف ارتباط کلامی و غیر کلامی، ناهنجاری های تماس چشمی و زبان بدنی، افت شدید درک و به کارگیری ایما و اشاره، فقدان کامل ابراز هیجانات با کمک چهره و ارتباط غیر کلامی.

3-نقص در ایجاد، حفظ و درک روابط که از یک اشکال در تعدیل رفتار در موقعیت های مختلف اجتماعی تا ناتوانی در دوست یابی و شرکت در بازی های تخیلی مشترک و یا عدم وجود علاقه به همتایان دیده می شود.




















اتیسم در بزرگسالی و بلوغ

 

افراد دارای اتیسم نیز وارد مرحله نوجوانی و بلوغ می شوند واز تغییرات مختلفی که در این دوره وجود دارد از جمله بروز صفات ثانویه جنسی وتمایلات جنسی برخوردار می شوند با این تفاوت که این گروه به علت داشتن مشکلاتی با موانع بیشتری روبه رو هستند .

این گروه از نوجوانان به علت مشکلات شناختی ،اجتماعی ،ارتباطی ،و درک کلامی در استفاده از منابع اموزشی که به نوعی استفاده از ان نیازمند توانایی ذهنی و ارتباطی است محروم بوده و از سویی دیگر ارتباط محدود انان با جامعه به این روند شدت می بخشد ونوجوانان دارای اتیسم یاد نمی گیرند چگونه تمایلات جنسی خود را کنترل کرده وبر مبنای قانونهای انسانی بروز دهند .

تمایل آنان عادی است اما رشد اخلاقی در آن ناقص مانده است .

باید توجه کرد فرد عادی در روند رشد می اموزد که تمایلات جنسی خود را در هر جا و هر وقت ابراز ننمایند حرمت محارم را حفظ نماید و در ارضای تمایلات جنسی خود تابع نظام حاکم بر جامعه باشد کودک دارای اتیسم به تناسب کم توانی خود در فراگیری این قوانین وقراردادهایی اجتماعی ناتوان بوده و اصطلاحا ناپخته عمل می کند یعنی در اصل یاد نگرفته است خواسته ها و تمایلات خود را به شکل اجتماع پسندانه ابراز نماید بنابر این اگر رفتار  جنسی غیر اصولی در نوجوانان یا جوانان دارای اتیسم مشاهده می کنیم باید بپذیریم که منشا ان شکل نیافتگی ابعاد اخلاقی و اجتماعی حاکم بر جامعه در ذهن اوست که موجب تظاهر اینگونه رفتارها گردیده است .

نوجوان پسر دارای اتیسم با مشکلات بیشتری نسبت به دختران در دوره ی بلوغ روبرو هستند

اصلی ترین علت این موضوع را می توان گفت که چون سن بلوغ در پسران دیرتر از دختران اتفاق می افتد و این سن به گونه ای است که بیشتر نوجوان نیاز دارند تا با جامعه خواه ناخواه ارتباط داشته باشد همین افزایش سطح ارتباطات در جامعه ونیز باز خورد جامعه نسبت به مشکلات جنسی پسران باعث تشدید مشکلات بلوغ جنسی در آن ها می شود .

لازم به ذکر است چون افراد دارای اتیسم از لحاظ ظاهری تفاوت چندانی با افراد عادی ندارند وهمچنین از طرفی اگاهی جامعه هم نسبت به این اختلال ونشانه های آن محدود است اگر رفتار جنسی نابهنجاری که از این نوجوان سر بزند برداشت های منفی از آن می شود وهمچنین عکس العمل مردم هم نسبت به این رفتارها بسیار منفی خواهد بود و این عکس العمل ها بسیار برای نوجوانان دارای اتیسم وخانواده اشان خطرناک می باشد .

برای حل این مشکلات لازم است کودکان دارای اتیسم را قبل از این که وارد دوره ی حساس بلوغ شوند آموزش دهیم این اموزش ها باید از خانواده شروع شود .پدر خانواده و یا برادر بزرگتر باید این اموزش را به کودک دارای اتیسم بدهند به این صورت که سوالات جنسی که احساس می کنند این کودکان دارند را متناسب با سن ان ها و توانایی درک آن ها پاسخ دهند .